Obrona organizmu przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, polega na ich unieszkodliwianiu (neutralizacji), za pomocą związków, które wchodzą z nimi w rekcje, jednocześnie nie tworząc w ich miejsce innych RFT. Antyutleniaczem jest więc każdy związek, który neutralizuje wolne rodniki.
Organizm posiada wiele mechanizmów obronnych zabezpieczających prawidłowy metabolizm komórkowy w obecności reaktywnych form tlenu. Jednym z podstawowych elementów tego obronnego systemu jest umiejętność izolacji miejsca, w którym powstają wolne rodniki.
Zdrowy organizm posiadający sprawny system neutralizacji wolnych rodników potrafi sobie radzić z pojawiającym się stresem oksydacyjnym. W skład metabolicznego systemu neutralizacji RFT wchodzi między innymi dysmutaza ponadtlenkowa – SOD, katalaza – KAT oraz peroksydaza glutationowa – GSH. Antyutleniacze (związki neutralizujące RFT) mogą być dostarczane także w diecie pokarmowej. Zasadnicza rola należy w tym przypadku do rozpuszczalnej w wodzie witaminie C oraz rozpuszczalnej w tłuszczach witaminie E, której źródłem jest olej lniany oraz inne oleje roślinne. Gdy system neutralizacji RFT funkcjonuje sprawnie, w organizmie utrzymywany jest stan równowagi, charakteryzujący się tym, że uszkodzenia powstałe w wyniku działania RFT mają zakres ograniczony, a powstałe uszkodzenia są naprawiane.
Bogatym źródłem tych związków jest olej lniany, który zawiera; wielonienasycony kwas tłuszczowy Omega – 3, witaminy E i inne antyutleniacze (sterole, karoteny, plastochromanol 8), niezbędne do neutralizacji toksycznych cząstek RFT. Jedynie dla formalności podajemy, że wymienione związki, które zawiera olej lniany, nie są produkowane w organizmie. Muszą być dostarczone w diecie pokarmowej.
Należy pamiętać, że określony antyutleniacz neutralizuje konkretne wolne rodniki. Nie ma więc uniwersalnego związku, który chroniłby organizm przed działaniem całej kaskady RFT.
Sprawność walki z wolnymi rodnikami spada wraz z wiekiem, a kumulacja uszkodzeń w mitochondrium komórki, spowodowanych przez RFT, jest główną przyczynę starzenia. Istnieje także wiele dowodów na to, że wolne rodniki stanowią główną przyczynę w powstawaniu wielu chorób cywilizacyjnych. Można temu zapobiec poprzez stosowanie odpowiedniej diety pokarmowej. Składniki diety pokarmowej wywierają bowiem decydujący wpływ na szereg reakcji zachodzących w organizmie na poziomie metabolizmu komórkowego. Właściwa porcja niezbędnych składników, wpływa, między innymi na utrzymywanie poprawnej struktury DNA, co w istotny sposób oddziałuje na prawidłowy przebieg procesów zachodzących w organizmie. Natomiast deficyt niektórych składników w diecie pokarmowej może prowadzić do powstania stanów patologicznych i zwyrodnieniowych. Ważnym źródłem antyoksydantów może być właściwa dieta pokarmowa, która potrafi uzupełnić w organizmie niedobory przeciwutleniaczy. Do podstawowych antyutleniaczy należy witamina A i C oraz witamina E i karotenoidy, które zawiera olej lniany. Witamina E jest umiejscowiona głównie w błonach komórkowych i cząsteczkach lipoprotein, które chroni przed uszkodzeniami w wyniku możliwości ich utlenienia przez wolne rodniki. Ochrona lipidów przez witaminę E sprowadza się do neutralizacji toksycznych wolnych rodników. Witamina E może być pomocna wszędzie tam gdzie procesy utlenienia komórek organizmu są procesami inicjującymi procesy chorobowe. Uważa się, że wolne rodniki odgrywają decydującą rolę w patologicznych procesach wielu chorób takich jak; choroby układu sercowo – naczyniowego, cukrzyca oraz wielu innych – z inicjowaniem chorób nowotworowych włącznie. Odpowiednie dawki przeciwutleniaczy, (naturalnych przeciwutleniaczy), zawarte w diecie pokarmowej mogą powstrzymywać procesy chorobowe. Do szczególnie aktywnych antyutleniaczy i niezbędnych dla zachowania zdrowia jest zaliczana witamina E.
Witamina E, w wyjątkowo skutecznej postaci, jest zawarta w oleju lnianym. Wynika to z tego, że jak należy się spodziewać, działanie witaminy E, (konsumowanej w oleju lnianym), będzie synergiczne (spotęgowane). Efekt synergii, zostaje osiągnięty dzięki pozostałym innym związkom przeciwutleniającym, które zawiera olej lniany. Należą do nich takie struktury jak; sterole, plastochromanol 8 i karoteny oraz inne antyoksydanty, występujące w oleju w mniejszych ilościach. Dodatkowym składnikiem, dającym możliwość spotęgowanego działania witaminy E, jest wielonienasycony kwas tłuszczowy Omega – 3, którego olej lniany zawiera ponad 52%. Kompozycja tych składników, pozwala wywołać, reakcję synergicznego i prozdrowotnego działania – wszystkich związków, które zawiera olej lniany. Podkreśla to wielu autorów. Wszakże przy spełnieniu koniecznego warunku, gwarantującego, że zawarte w oleju lnianym składniki, występują w czynnej formie biologicznej. Co oznacza, że w procesie ich pozyskiwania z nasion, nie zostały one zniszczone i są nadal biochemicznie aktywne.
